Öfke Kontrol Bozukluğu: Öfkenin Kontrolü Bende!
“Öfke geçici bir çılgınlıktır, hükmetmeye bak yoksa o sana hükmeder” (Horatius)
Günlük yaşamımız içerisinde her birimiz pek çok durum veya olayla karşı karşıya kalıyoruz. Bu durumlar karşısında da doğal olarak farklı duygusal ya da davranışsal tepkilerimiz olabiliyor. Genellikle olumsuz bir anlam çağrıştırmakla birlikte öfke, bahsettiğimiz bu duygular ve duygusal tepkilerden birini oluşturuyor.
Öfke aslında günlük yaşam akışı içerisinde sık kullandığımız bir kelime. Öfke denildiğinde hepimizin aklında az çok bir şeyler canlanmaktadır ve genellikle de bu olumsuz bir duruma karşılık gelmektedir. Birçoğumuz için öfkenin bu şekilde bir anlamı olduğu bilinmektedir. Ancak gerçekten de böyle midir? Öfke gerçekten olumsuz bir duyguduruma mı karşılık gelmektedir?
Öfke sorunu aslında öfke kontrol bozukluğudur. Çünkü öfkelenmek oldukça doğal, insani bir durumdur, hepimizin dönem dönem başına gelebilir. Bunu kontrol edememek, etrafa, kişilere ve kendine zarar vermek ise öfke kontrol bozukluğu ile ilişkili bir durumdur (Starner ve ark., 2004). Sabah uyanıp evden çıktığımız andan itibaren sinirlerimizi bozabilecek sayısız durumla karşılaşabiliriz. Trafikte hata yapan bir kişiye karşı korna çalmak veya sinirlenmek oldukça doğalken; bağırıp çağırmaya başlayarak uygunsuz cümleler kurmak ya da o kişiye karşı saldırgan tavırlarda bulunmak ve aşırıya kaçan davranışlar sergilemek öfkenin kontrol edilemediği bir durumun belirtisidir.
Peki, öfke kontrol bozukluğu belirtileri nelerdir?
Öfkesini kontrol etmekte sıkıntı yaşayan kişilerde, öfke anında kan basıncı artar ve kalp daha hızlı ve düzensiz atmaya başlar. Bunun yanı sıra nefes alıp vermek de belirgin bir biçimde düzensizleşir, stres seviyesi artar, gerginlik tüm vücuda yayılır. Ramirez ve arkadaşları (2001), bu durumun daha sonra gerginliğe bağlı baş ağrısı ve sırt, boyun ağrısı gibi bazı somatik problemlere de sebep olabileceğini belirtmiştir. Öfke kontrol problemi yaşayan kişiler etrafındaki nesnelere hatta kişilere dahi zarar verebilir.
Öfke kontrol bozukluğu çok ileri düzeyde ise bir uzmana danışmak en uygun yöntem olacaktır. Bunun yanı sıra öfkelendiğiniz zaman, öfkenin kontrolünü ele geçirmek için uygulayabileceğiniz bazı basit yöntemler vardır.
– İlk olarak, öfkeye yönelik farkındalık kazanmak, kendini ve durumu rasyonel bir şekilde analiz etmektir ve bu oldukça önemlidir. Bunun için öfkenizin bir durum karşısında hangi aşamada yükseldiğini ve hangi aşamada azaldığını anlamaya çalışın. Duygularınızı tanımaya özen gösterin. Karşınızdaki kişiyi dinlemeye ve anlamaya özen gösterin; hemen konuşmak ve karşınızdaki kişinin konuşmasını kesmek yerine önce anlamayı deneyin.
– Öfkeli olduğunuz zaman önceden belirlemiş olduğunuz ve size özel olan bir nesne ile temas kurmaya çalışın. Bu temas, içerisinde bulunduğunuz ve kontrol edemediğiniz krizden çıkmanıza yardımcı olacaktır.
– Hem kendinizin hem de karşınızdakinin öfkesinin kontrolden çıkmasına izin vermeyin. Yatışmak için o mekânı bir süre terk edin ve kendinizle kalın.
– Nefes egzersizleri yapmayı ihmal etmeyin. Gergin ve stresli hissettiğinizde hemen nefes egzersizi yapın. Buna 4-8 nefes egzersizini örnek olarak verebiliriz. Dörde kadar saydığınız süre zarfında nefes alıyorsunuz ve sekize kadar saydığınız süre boyunca nefesinizi yavaş yavaş veriyorsunuz.
Öfkenizi yönlendirmeyi öğrenmeniz oldukça önemlidir. Aşırı gergin ve stresli bir yaşam, bununla gelen öfke patlamaları beraberinde birçok hastalığı da getirebilir. Birikmiş öfke ve stres; hipertansiyona, kalp hastalıklarına, şeker hastalığına ve birçok ruhsal probleme sebep olabilir. Öte yandan öfkenizi kontrol etmek, kendinizi daha kontrollü hissetmenize ve karşılaştığınız çeşitli durumlarla daha kolay başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Daha iyi hissetmek ve öfkenizi yapıcı bir şekilde kullanmak, enerjinizi sizin için önemli olan şeylere odaklamanıza yardımcı olarak başarınızı ve mutluluğunuzu destekler.
Kaynakça:
- Ramírez, J. M., Fujihara, T. ve Goozen, S. (2001). Cultural and gender differences in anger and aggression: A comparison between Japanese, Dutch, and Spanish students. Journal of Economy, Curture and Society, 141(1), 119-121.
- Starner, T. M. ve Peters, R. M. (2004). Anger expression and blood pressure in adolescents. The Journal of School Nursing, 20(6), 335-342.