Kariyer Planlama Süreçleri
Kariyer, bireyin iş hayatında ilerleme yaşaması, deneyim kazanmasıdır. Kariyer planlama ise kişinin yetenek ve ilgi alanlarını gelecekteki kariyer kapsamındaki ihtiyaç ve isteklerine göre düzenlediği bir stratejidir. Bireyin kariyer planlamasını yaparken iş hayatıyla birlikte sosyal yaşamı da büyük ölçüde etkilenmektedir. Etkilerin kişinin yararına olması için süreç kontrollü ve bilinçli bir şekilde yönetilmelidir. Bu yönetim kişinin bazen tek başına gerçekleştirdiği bazen de ailesinin tavsiyesi veya bir uzman yardımıyla gerçekleşmektedir. Yönetimi önem arz eden bu süreç çoğumuzun hayatında daha doğmadan başlamaktadır. Birey meslek hayatına geçince ise kariyer planlama süreci sağlam temeller üzerinde gelişimini devam ettirmektedir. Bu dönemler birbirini takip ederken birçok faktör sürecin seyrini değiştirmektedir. Fakat bu sürecin kontrolü bireyin kendisindedir. Bu kontrolü birey bilinçli bir şekilde yapabildiği takdirde asıl ilgili ve yetenekli olduğu alanlarda kariyer yapabilme fırsatını yakalayabilecektir. Bu fırsatların değerlendirilmesi bireyin kontrolünde olmakla birlikte çevresel birçok etkenle değişebilmektedir. Bu etkenleri sıralayacak olursak; ebeveyn etkisi, akran etkisi, danışman etkisi, akademik başarı, özgüven, yaş, cinsiyet (toplumda cinsiyet rolüne dair beklentiler), sosyoekonomik durum ve hastalık, yakınlarının ölümü vb. gibi olumsuz yaşam deneyimleri şeklinde sıralanabilir.
Yapılan araştırmalara göre bu etkenlerin olumlu etkileri arttığında, olumsuz etkileri ise kontrol altına alındığında istikrarlı ve başarılı bir kariyer inşa edilmektedir (Güldü & Ersoy Kart, 2017). Özveri ve sabır isteyen bu planlamada bu etkenleri göz ardı etmek yerine dikkatli şekilde değerlendirmeye almak gerekir. Böylece kişi asıl istediği hayatı sağlam adımlarla inşa etmiş olacaktır.
Doğru bir kariyer planlaması hem birey hem de bireyin çalıştığı kurum için oldukça önem arz etmektedir. Bireyin sürekli olarak kendini geliştirmesi, kariyerinde düzenli bir ilerleme kaydetmesinin belirli aşamaları vardır (Baruch, 2004). İlk olarak birey kariyer sürecini tanımalı ve ileriye yönelik fırsatlar oluşturmalıdır. Sonrasında kısa ve uzun vadeli amaçlarını belirlemeli ve bu amaçlar doğrultusunda gerekli olan donanım ve sorumlulukları elde etmek için çalışmalıdır. Mesleğe başladıktan sonra da meslekte ilerleme amaçlarını belirlemeli ve donanımsal eksiklerini tamamlamalıdır. Zamanla kişisel ihtiyaçlar, amaçlar ve istekler değişebileceği için kariyer süreci sürekli olarak gözden geçirilmelidir.
Bu aşamaların her biri sabır ve dikkat gerektirir. Günümüzde bunun kontrolü kişinin hem en az zarara uğraması hem de zaman kaybetmemesi için alanında uzman kişilere danışarak yürütülmelidir. Siz de kariyer sürecinizi daha sağlam ve emin adımlarla yürütmek istiyorsanız akademik danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.
Kaynakça:
- Güldü, Ö., Ersoy Kart, M. (2017). Kariyer planlama sürecinde kariyer engelleri ve kariyer geleceği algılarının rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 377-400.
- Baruch, Y. (2004). Transforming careers: from linear to multidirectional career paths: organizational and individual perspectives. Career Development International, 9(1), 58-73.